Một doanh nghiệp muốn ra đời, tồn tại và phát triển vững mạnh phải dựa vào nhiều yếu tố như môi trường kinh doanh, trình độ quản lý của doanh nghiệp và trình độ quản lý tài chính. Từ đó có một khái niệm được đưa ra đó là tài chính doanh nghiệp. Vậy khái niệm đó là gì và nó có chức năng gì quan trọng? Hãy cùng tìm hiểu nhé!
Khái niệm dễ hiểu của tài chính doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp là một thuật ngữ dùng để mô tả những hoạt động liên quan tới hệ thống quản lý tài chính trong doanh nghiệp. Hoạt động này luôn gắn liền với việc kiểm soát dòng tiền ra vào doanh nghiệp sao cho hợp lý và tạo ra được lợi nhuận càng cao càng tốt. Nhân viên làm việc trong lĩnh vực này phải đọc và phân tích rõ ràng các bản báo cáo tài chính, xác định đâu là lợi nhuận hay lỗ của doanh nghiệp để xây dựng bảng cân đối kế toán phù hợp.
Khi các báo cáo tài chính chỉ ra rằng hoạt động kinh doanh của tổ chức đang có vấn đề, bị thiếu hụt nguồn vốn thì người quản lý tài chính phải thiết lập đối sách để khắc phục nó. Thông thường, người làm tài chính trong doanh nghiệp sẽ dựa vào bảng cân đối kế toán, từ đó tìm cách giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn bằng cách trả lời những câu hỏi sau:
- Số tiền mà doanh nghiệp đang cần để đầu tư là bao nhiêu?
- Số tiền cần đó sẽ được huy động từ đâu và huy động như thế nào?
- Tiền sau khi huy động sẽ được dùng vào những công việc gì, cụ thể từng khoản chi ra sao?
- Số tiền thu được từ các hoạt động kinh doanh tiếp theo sẽ được phân phối sử dụng như thế nào?
Tài chính doanh nghiệp và bản chất của nó
Bản chất của tài chính doanh nghiệp là các mối quan hệ kinh tế biểu hiện dưới hình thức giá trị phát sinh trong quá trình hình thành và phân phối, sử dụng các quỹ tiền tệ để phục vụ cho hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp. Sự vận động của quỹ tiền tệ của doanh nghiệp chính là biểu hiện bên ngoài của tài chính trong doanh nghiệp.
Lập kế hoạch đầu tư
Đây là quá trình lập kế hoạch và quản lý dự án đầu tư dài hạn của doanh nghiệp. Nhà quản trị tài chính phát hiện ra các cơ hội đầu tư có tiềm năng đem lại thu nhập nhiều hơn mức chi phí bỏ ra cho việc thực thi hoạt động đầu tư đó.
Một cách cụ thể, nhà quản trị phải lập được kế hoạch mua sắm, chi tiêu cho dự án, không chỉ gồm các chi tiêu ban đầu mà cả các chi tiêu trong suốt quá trình thực thi dự án, phải dự tính được sự thay đổi trong chi phí. Đồng thời, nhà quản trị phải ước tính được doanh thu, lợi nhuận trong suốt vòng đời của dự án.
Lập kế hoạch đầu tư là một trong những bản chất của tài chính doanh nghiệp. Là quá trình xác định cách thức để doanh nghiệp có thể huy động nguồn vốn đầu tư dài hạn cũng như quản lý nguồn vốn đó. Nguồn vốn huy động của doanh nghiệp cho dự án đầu tư dài hạn có thể tồn tại dưới hai dạng là vốn góp của các cổ đông và vốn vay.
Tài chính doanh nghiệp giúp quản trị vốn lưu động
Nội dung của quản trị vốn lưu động là kiểm soát các tài sản lưu động và nợ ngắn hạn nhằm đảm bảo doanh nghiệp có đủ kinh phí cho các chi tiêu cho hoạt động của mình. Tài chính doanh nghiệp sẽ thực hiện phân phối lợi nhuận, trích lập và sử dụng quỹ doanh nghiệp.
Có thể thấy bản chất của tài chính của doanh nghiệp là quản trị vốn lưu động. Nghĩa là kiểm soát hoạt động của doanh nghiệp mình thông qua tình hình thu, chi, các bản báo cáo tài chính để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn, từ đó đưa ra các quyết định trong hoạt động kinh doanh và tài chính.
Tài chính doanh nghiệp và vai trò căn bản
Tài chính doanh nghiệp chính là khâu cơ sở của hệ thống tài chính, hoạt động của nó luôn gắn với hoạt động sản xuất kinh doanh, góp phần tạo ra nguồn thu nhập quốc dân, tăng tích lũy cho nền kinh tế và tập trung vốn lại cho Nhà nước.
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, vai trò của tài chính doanh nghiệp ngày càng được để cao, có ảnh hưởng sâu sắc tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Tài chính trong doanh nghiệp có các vai trò căn bản sau:
Tạo nguồn vốn và thu hút nguồn lực tài chính
Tài chính doanh nghiệp có vai trò đảm bảo nguồn vốn cho các hoạt động của doanh nghiệp đủ và ổn định để kịp thời đáp ứng các hoạt động sản xuất kinh doanh. Chức năng của nó là khai thác, thu hút các nguồn lực tài chính bằng các phương pháp, hình thức huy động vốn phù hợp. Điều này giúp cho hoạt động sản xuất kinh doanh được vận hành suôn sẻ với chi phí vốn thấp nhất.
Việc huy động vốn này vừa phải đáp ứng đầy đủ cho nhu cầu sản xuất vừa phải lựa chọn hình thức huy động hợp lý, để đảm bảo mức chi phí huy động vốn thấp nhất. Do đó, cần phải xác định nhu cầu vốn hợp lý cho các hoạt động của doanh nghiệp để định hướng sự huy động vốn và hạ thấp chi phí, từ đó giúp tăng lợi nhuận.
Cùng với việc tạo lập nguồn vốn, doanh nghiệp phải biết tổ chức phân phối sao cho hợp lý nhất, sử dụng nguồn vốn có hiệu quả. Đồng thời bảo toàn và luôn phát triển vốn dựa trên cơ sở giảm hao phí vật chất, sử dụng công suất máy móc thiết bị hiện có tối ưu. Thu hút nguồn lao động vào làm việc với năng suất cao, tăng tích lũy và hoàn thành nghĩa vụ đối với Nhà nước.
Tài chính doanh nghiệp phân phối thu nhập phù hợp
Tài chính trong doanh nghiệp có nhiệm vụ phải cân đối vốn sao cho phù hợp, sử dụng tiền một cách có hiệu quả và tiết kiệm nhất. Từ đó mới thúc đẩy hoạt động kinh doanh, sản xuất của doanh nghiệp.
Sử dụng vốn một cách tiết kiệm được hiểu là không để vốn nhàn rỗi, không bị chiếm dụng vô ích. Sử dụng dòng tiền hiệu quả thực chất là ưu tiên sử dụng vốn cho các hạng mục hoặc các dự án đầu tư có khả năng sinh lời cao hơn, an toàn hơn.
Công cụ kiểm tra các hoạt động kinh doanh cho doanh nghiệp
Một vai trò khác quan trọng không kém đó là thực hiện chức năng kiểm tra các hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Nhà quản lý doanh nghiệp sẽ tiến hành kiểm tra, giám sát bằng đồng tiền thông qua các chỉ tiêu kế hoạch, chỉ tiêu về khả năng sinh lời và các định mức kinh tế tài chính cũng như chỉ tiêu về khả năng thanh toán.
Từ đó đưa ra những giải pháp, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn vốn tài chính, đem tới hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp, lành mạnh hóa tình hình tài chính của doanh nghiệp.
Trở thành đòn bẩy kích thích và điều tiết hoạt động kinh doanh
Tài chính của doanh nghiệp còn có tác dụng kích thích hay kìm hãm hoạt động của nền kinh tế. Nó tùy thuộc vào sự vận dụng chức năng phân phối của người quản lý trong việc giải quyết lợi ích kinh tế đối với các chủ thể. Nếu việc phân phối quỹ tiền tệ phù hợp với quy luật sẽ giúp tạo ra những động lực kinh tế tác động tích cực tới tăng năng suất lao động, kích thích sự tiêu dùng xã hội.
Vai trò kích thích, điều tiết của mảng tài chính trong doanh nghiệp thể hiện rõ nhất ở việc tạo ra sức mua hợp lý, thu hút nguồn vốn đầu tư, lao động, vật tư, dịch vụ. Thông qua việc xác định giá mua, giá bán hợp lý của hàng hóa, dịch vụ và cổ phiếu sẽ có tác động tích cực đến hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Nguyên tắc để có thể tổ chức tài chính tại doanh nghiệp
Có khá nhiều nguyên tắc của tài chính doanh nghiệp, chúng còn phụ thuộc vào ngành kinh doanh, chính sách nhà nước hay loại hình doanh nghiệp,..Tuy nhiên, về cơ bản thì có một số nguyên tắc như sau:
- Tôn trọng pháp luật: Mọi hoạt động tài chính của doanh nghiệp từ khâu lập dự án đến khâu tổ chức thực hiện dự án, tất cả đều phải chấp hành đầy đủ quy định của pháp luật.
- Quản lý có kế hoạch: Tất cả hoạt động tài chính từ khâu huy động cho đến khâu sử dụng đều phải được lập kế hoạch cụ thể và trình bày rõ ràng. Lập cả kế hoạch ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.
- Hoạt động có hiệu quả: Bộ phận tài chính trong doanh nghiệp hoạt động phải hiệu quả thì mới có thể tác động tích cực đến những hoạt động khác của doanh nghiệp.
- Hoạt động của tài chính doanh nghiệp phải gắn liền và phục vụ cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
- Các hoạt động tài chính trong doanh nghiệp luôn cần cân bằng rủi ro và tỷ suất lợi nhuận. Doanh nghiệp có thể áp dụng việc đa dạng hóa các lĩnh vực đầu tư hoặc danh mục sản phẩm của mình.
Công việc của ngành tài chính doanh nghiệp
Tùy vào mỗi vị trí công việc mà bạn đang đảm nhiệm, và tùy vào lĩnh vực kinh doanh của các doanh nghiệp mà tính chất của từng bộ phận tài chính tại doanh nghiệp đó sẽ có những thay đổi không giống nhau. Chung quy các công việc của ngành tài chính doanh nghiệp gồm có những nhiệm vụ như sau:
- Thực hiện những việc liên quan đến thiết lập và thẩm định nguồn tài chính cho doanh nghiệp trong các dự án đầu tư.
- Đánh giá, lựa chọn các phương án huy động vốn, phân phối lợi nhuận thích hợp cho doanh nghiệp.
- Đưa ra sự phân tích, đánh giá khó khăn về tình hình tài chính của doanh nghiệp trong thời điểm hiện tại. Từ đó phát hiện kịp thời những vấn đề của doanh nghiệp và đề xuất ra các phương án cải thiện.
- Thực hiện lập kế hoạch tài chính đồng thời xây dựng một cơ chế quản lý nguồn tài chính cho doanh nghiệp.
- Nhận ra các rủi ro, nhân tố có thể làm ảnh hưởng trong các hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Qua đó để thiết lập một hệ thống quản trị rủi ro, dòng tiền hiệu quả.
Kết luận
Hy vọng qua bài viết trên đây, bạn đã hiểu tài chính doanh nghiệp là gì cũng như những nguyên tắc cơ bản của nó. Cũng như nắm được vai trò quan trọng của mảng tài chính trong việc huy động và sử dụng nguồn vốn một cách hợp lý.
